Architektura w pudełku - Antyk

W czwartkowe popołudnie 09 lutego 2017 roku Patrycja Mazurek wprowadziła słuchaczy w świat antyku. A oto skrót wykładu przesłany przez Panią Patrycję Mazurek.
   Wykład dotyczył historii sztuki antyku greckiego i rzymskiego. Miał na celu przybliżenie oraz przypomnienie dorobku kulturowego szczególnie starożytnej Hellady, wszak była ona kolebką całej cywilizacji zachodnioeuropejskiej, a jej osiągnięcia na polu rzeźby, architektury i urbanistyki są wykorzystywane do dzisiaj.
Podczas wykładu prześledzony został rozwój sztuki greckiej od czasów prehistorycznych (sztuka egejska) do czasów rzymskich wraz z przedstawieniem najważniejszych osiągnięć Rzymian.
Najwcześniejszymi znanymi przejawami plastyki egejskiej są tzw. idole cykladzkie będące wyobrażeniem bóstw z epoki neolitu. Nieznana jest natomiast architektura tamtych czasów. Jednym z jej najwcześniejszych i najwspanialszych przejawów jest późniejszy, pochodzący z epoki brązu (tzw. kultura minojska i mykeńska) pałac w Knossos będący centrum ówczesnego życia politycznego społecznego i religijnego, o czym świadczą również zdobiące go niepowtarzalne w następnych wiekach malowidła ścienne. Wraz z upadkiem kultury egejskiej rozpoczęła się starożytność i pierwsza epoka w dziejach Grecji zwana archaiczną. Wówczas ukształtowały się wszystkie te elementy architektury antycznej (trzy podstawowe porządki: dorycki, joński i koryncki, korekty optyczne, archetyp świątyni, budowle publiczne) które znane są szerokiemu gronu odbiorców oraz staną się wzorem dla innych artystów przez wszystkie późniejsze wieki. Malarstwo skupiło się na zdobnictwie wazowym, natomiast rzeźba wykształciła dwa jeszcze dosyć syntetyczne typy przedstawień ludzkich – kurosa i korę. Dopiero Grecja czasów klasycznych przyniosła do dzisiaj podziwiany heroizujący i idealizujący kanon rzeźby, której głównym tematem było piękno ludzkiego ciała, za pomocą którego Grecy również przedstawiali swoich bogów. To właśnie w okresie klasycznym powstały takie słynne rzeźby jak Dyskobol, Doryforos czy posąg Zeusa Olimpijskiego dłuta Fidiasza. Chociaż architektura nie poczyniła w tej epoce znacznych postępów, zrobiła to urbanistyka. Dzięki opracowanemu przez Hippodamosa z Miletu szachownicowemu układowi ulic Ateny stały się jedną z najnowocześniejszych polis, a każde później zakładane miasto (także w średniowieczu) korzystało z hippodamejskiej siatki. Nad samym układem nadal pracowali starożytni urbaniści, co pozwoliło na zakładanie miast w tzw. tarasowym układzie w czasach hellenistycznych. Najznamienitszym przykładem dalszego rozwoju urbanistyki greckiej jest miasto Pergamon, z którego pochodzi wspaniały Ołtarz Zeusa zwany Pergamońskim.
Po podbiciu Grecji Rzymianie powielali w swoich budynkach i rzeźbach rozwiązania helleńskie. Jednak nie było to jedynie bierne kopiowanie. Wymyślili oni wiele innowacyjnych rozwiązań inżynieryjnych: akwedukty, kolosea, mosty, termy i… publiczne toalety. Po wprowadzeniu wolności wyznania w całym cesarstwie powstała Hagia Sophia – Kościół Mądrości Bożej, który stał się wzorem dla późniejszych kościołów prawosławnych. Ogłoszenie chrześcijaństwa religią panującą w Rzymie, sprawiło, iż wyznawcy Chrystusa przejęli rzymskie bazyliki (będące budowlami handlowymi oraz sądowniczymi) organizując w nich swoje liturgie. Dali oni początek katolickiej architekturze sakralnej, która rozwinie się w średniowieczu. Ale o tym kolejnym razem opowiem.

Patrycja Mazurek

 

Powrót do Wydarzenia 2017