Rusini, Małoruscy, Ukraińcy czyli historia pewnego narodu

  Putin wciąż marzy o wielkiej Rosji. Od 24 lutego 2022 trwa inwazja na Ukrainę. Zachodnim liderom nie mieściło się w głowie, że ktoś w Europie może chcieć krwawej wojny, w której giną ludzie, tylko dlatego, że pragnie powiększyć swoje imperium. Putin niestety ma inne spojrzenie na świat, nadal uważa, że imperia są ważniejsze od pokoju i dobrobytu ludzi. On mentalnie jest w XIX wieku. Nie wiadomo jak wojna zakończy się terytorialnie, wiemy natomiast że Putin i Rosja przegrali ją mentalnie i kulturowo. Ukraina jest w bardzo trudnym momencie walki o swoją niepodległość i niezależność oraz kontynuowania marszu na Zachód ale Rosja już przegrała wojnę o dusze, serca i umysły Ukrainy. Sytuację na Ukrainie i na świecie przedstawił nam Profesor Romuald Wojciechowski, którego jak zwykle słuchamy z wielkim zaciekawieniem i przyjemnością.

  Historia narodu ukraińskiego sięga pierwszego tysiąclecia kiedy na jej terenach pojawiły się ludy słowiańskie. Założyły one Ruś Kijowską - potężne państwo, które ok. XII wieku rozdrobniło się na dzielnice, a po najeździe mongolskim centralna i wschodnia część znalazła się po panowaniem Złotej Ordy. Na zachodzie utrzymało się księstwo halicko-wołyńskie. W kolejnym okresie tereny Ukrainy stały się obiektem ekspansji Wielkiego Księstwa Litewskiego, Chanatu Krymskiego, Wielkiego Księstwa Moskiewskiego i Królestwa Polskiego. Po połączeniu Litwy i Polski większa część współczesnej Ukrainy znalazła się w obrębie państwa Polsko-litewskiego. 

  W wyniku szeregu wojen z Rosją i powstań kozackich obszar ten został podzielony pomiędzy Rosję a Polskę mniej więcej wzdłuż Dniepru (Rozejm Andruszowski 30 styczeń 1667 r.). Kilka lat wcześniej 18 stycznie 1654 r. w Perejasławiu kozacy zawarli ugodę z Rosją, w której podporządkowali się Carowi.

Natomiast 16 września 1658 r. w Hadziaczu została zawarta ugoda Polski z Kozakami przewidująca powstanie unii, w której Ruś stanie się częścią Rzeczpospolitej jako trzeci, równorzędny wobec Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego podmiot z własnymi urzędami, wojskiem i trybunałem. Ugoda przewidywała również zrównanie w prawach prawosławia z katolicyzmem.

W wyniku rozbiorów Polski większa część Ukrainy znalazła się w Imperium Rosyjskim a część została przyłączona do Austro-Węgier. W roku 1922 Ukraina weszła w skład ZSRR. Obszar Ukrainy znacznie się powiększył w 1945 roku kiedy to przyłączono do niej ziemie należące do Polski, Rumunii, Czechosłowacji a także w 1954 Półwysep Krymski. Krym to był prezent od Nikity Chruszczowa. Komitet Centralny przyjął dokument zatytułowany "Tezy w związku z 300 rocznicą zjednoczenia Ukrainy z Rosją 1654 - 1954 r.").

Skąd nazwa Rusini i Małorusini ? Okazuje się że nazwy te stosowane były przez kniaziów i metropolitów halickich i wołyńskich, hetmana Chmielnickiego atamana Sirkę i poetę Tarasa Szewczenkę. Nazwa ta była również używana do początku XX wieku w Rosji do określania Ukraińców jako Małorosjan lub pokrótce Rusinów. Kiedy Związek Sowiecki upadł państwo Ukraińskie ogłosiło niepodległość. W referendum niepodległościowym, które odbyło się 1 grudnia 1991 r. wzięła udział przeważająca większość społeczeństwa (84,18%) a 90% z nich opowiedziało się za niepodległością swojego kraju. 20 lutego 1992 ukraiński parlament przyjął uchwałę "w sprawie Dnia Niepodległości Ukrainy".

  Mówi się, że Ukraińcy to nacjonaliści, patrioci uważają, że tylko najsilniejsze narody powinny przetrwać. My jednak bądźmy kosmopolitami, uważajmy, że cały świat niezależnie od pochodzenia powinien żyć w jedności społecznej i politycznej, być wolnym od podziałów, konfliktów, żyć w jednej wspólnocie ogólnoludzkiej. Być może to tylko marzenia ale miłe, jak to marzenia.

Irena Kowal

Powrót do Wydarzenia 2024