Typografia w pigułce

  Wykład poświęcony został najważniejszym pojęciom i zasadom z zakresu typografii i projektowania graficznego druku.
Rozpoczęła go refleksja na temat sposobu percepcji obrazów przez ludzkie oko. Wyjaśniona została kwestia podwójnego procesu percepcji, która wpływa na dostrzegane przez nas komunikaty. Zaprezentowana została również koncepcja typografii kongenialnej, czyli przekładu treści pisanej na język wizualny. Jej autorem był Andrzej Tomaszewski – nestor polskiej typografii.

  W kolejnej części zaprezentowane zostały wszystkie najważniejsze elementy liter takie jak oś, punca, pętla, ramię czy brzuszek, a także linie ich umiejscowienia: górna, bazowa, dolna i inne. Przedstawione zostały również najważniejsze definicje nomenklatury typograficznej, m.in. takich jak: grafem, pismo, krój pisma, czcionka oraz font, a także różnice między nimi (brak znajomości tych różnic wpływa często na stosowanie tych pojęć wymiennie, co jest błędem). Pokazane zostały także przykłady oraz geneza kursyw (italika, oblique) i inkunabułów, a także wpływ stopnia pisma, jego wariantów optycznych i zastosowania szeryfów na czytelność tekstu.
Następnie przedstawiona została klasyfikacja krojów pisma oraz ich style w ujęciu historycznym, a także ich współczesne adaptacje. Pismo kształtowało się podobnie do stylów w sztuce. Toteż pismo średniowieczne nazywane jest pismem gotyckim, a jego najsłynniejsze odmiany to: tekstura, rotunda, fraktura i szwabacha. Na ich podstawie powstały współcześnie używane kroje jak: Linotype Textur, Weiss Rundgotisch czy Fette Fraktur. Ta ostatnia kojarzona jest szczególnie z kulturą wizualną Niemiec.  
Antykwy renesansowe wzorowane były na antykwach rzymskich. Najsłynniejszym projektantem tych krojów był Włoch, Francesco Griffo. Najbardziej znanymi współczesnymi adaptacjami renesansowych antykw są Centaur, Bembo i Garamond.
Antykwy barokowe natomiast stanowią przejście między krojami renesansowymi a klasycystycznymi. Ich najsłynniejszym przykładem jest krój Baskerville (proj. John Baskerville), a najpopularniejszą wersją współczesną – Pepetua (proj. Eric Gill).
Antykwy klasycystyczne były odpowiedzią na „swoje” czasy. Podobnie jak architektura, gdzie zaczęto używać w XVIII wieku żeliwa, tak i kroje pisma były odpowiedzią na rozwój technologii produkcji papieru i technologii graficznych.  Podstawowym krojem wówczas używanym był Didot (proj. Firmin Didot), a jego współczesna adaptacja, Bodoni, popularna jest w reklamie. Stosuje ją choćby czasopismo „Vogue”.
Antykwy linearne bezszeryfowe były odpowiedzią na rozwijający się przemysł reklamy. Jako że usunięcie szeryfów ułatwia czytanie, zaczęto stosować je na plakatach i innych drukach akcydensowych, a w XX wieku – w identyfikacjach wizualnych systemów metra, miast i firm. Najsłynniejsze przykłady to: Akzidenz-Grotesk, Franklin Gothic, Gill Sans, Futura, Helvetica czy (znany z najpopularniejszych edytorów tekstów) Arial.
Inne zaprezentowane style pisma to: pisanki imitujące pismo kaligraficzne (m.in. kroje Zapfino, Freestyle Scrpit, Agincourt, Edwardian Script), kroje stałopozycyjne/maszynowe imitujące maszynę do pisania (m.in. Courier, OCR A) i symbole (np. Zapf Dingbats).

Wykład zakończyła prezentacja „Dekalogu typografii”, czyli pokazaniu 10 najczęstszych błędów podczas składania i projektowania tekstu. Były to m.in. nieproporcjonalne skalowanie, brak dbałości o światła międzyliterowe, stosowanie fałszywych kapitalików i kursyw oraz niepoprawnych myślników, stosowanie „wiszących” spójników.

Patrycja Mazurek

Źródła ilustracji: 

https://en.wikipedia.org/wiki/Sort_(typesetting)#/media/File:Sorts_on_composing_stick.jpg

https://typografia.prv.pl/kroje4.htm

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ef/Cancellaresca_corsiva_1518.png

https://onebid.pl/pl/ksiazki-i-starodruki-martinus-polonus-inkunabul-1486-margarita-decreti-seu-tabula-martiniana-edita-per-fratrem-martinum-ordinis-predicatorum-domini-pape-penitentiarium-et-capelanum/1363171#img-1

https://iztham.medium.com/what-helvetica-reveals-about-pop-culture-55c870909721

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f6/Wikipedia-logo-v2-wordmark.svg

https://www.omniglot.com/writing/fraktur.htm

https://pl.wikipedia.org/wiki/Futura_(kr%C3%B3j_pisma)#/media/Plik:Bundesarchiv_B_145_Bild-F006599-0002,_Frankfurt-Main,_Universit%C3%A4t.jpg

https://www.logohistories.com/p/moscow-1980-olympic-logo-design

https://en.wikipedia.org/wiki/Zapfino#/media/File:Zapfino.svg

Powrót do Wydarzenia 2024