Magdalena Abakanowicz

21.02.2024 roku wysłuchaliśmy niezwykłego wykładu o niezwykłej kobiecie - Magdalenie Abakanowicz, a wykład poprowadziła także niezwykła osoba – kustosz i edukator w Muzeum Narodowym we Wrocławiu p. Barbara Przerwa.

Marta Magdalena Abakanowicz-Kosmowska, ikona polskiej awangardy, jest bezspornie jedną z najbardziej rozpoznawalnych na świecie polskich artystek. Zajmowała się rzeźbą, która w jej ujęciu przekraczała wszelkie konwencjonalne ramy. 

  Wizytówką Abakanowicz stały się zawieszone w przestrzeni tkaniny artystyczne zamienione w miękkie, monumentalne i trójwymiarowe formy rzeźbiarskie, najczęściej w kolorach ziemi – abakany. Stworzyła tkany „las abakanów”, które żyją własnym życiem. Oddziałują na zmysły skalą, kształtem, barwami, misternym splotem i rozmaitością materiału a nawet zapachem. Rzeźbiarka tak o nich  mówiła:  "Moje trójwymiarowe tkane formy są sprzeciwem wobec systematyzacji życia i sztuki. Rosną powolnym rytmem, jak twory natury […] Jak twory natury są organiczne. Jak inne twory natury są obiektami do kontemplacji." 

    Przestrzenne instalacje artystki  zachwyciły na światowych rynkach sztuki. Otrzymała za nie Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Sztuki w São Paulo w 1965 roku.

  Wykorzystując różne rodzaje włókien, liny konopne, końskie włosie i inne organiczne materiały nasycone i zahartowane żywicą syntetyczną, stworzyła też ogromne cykle miękkich  rzeźb figuratywnych o utwardzonej już formie. Realizacje te są artystyczną metaforą koncentrującą się wokół człowieka, jego tożsamości i obecności w anonimowym świecie. Rzeźby prowokują do różnorakiej interpretacji i konkluzji. Jawią się jako gotowy do konfrontacji tłum ale też jako puste wydrążone figury robiące wrażenie słabych i bezbronnych.. Nawiązują także do ludzkiego ciała oraz wpływu jaki ma na nie świat zewnętrzny. Są wyrazem najgłębiej skrywanych emocji autorki. Bez wątpienia do największych i znanych tego rodzaju instalacji należą  między innymi „Hurma”, „Alternacje”, „Głowy”, "Plecy” - nazywane także „Pochodem abakanów” oraz cykl „Embriologia”.

  Kolejne dzieła rzeźbiarki to dokonania  w przestrzeni publicznej. Do ich realizacji artystka  zaczęła wykorzystywać tradycyjne materiały rzeźbiarskie takie jak drewno, brąz, żeliwo  i kamień. Stworzyła z nich przeróżne monumentalne twory, które stały się naturalnym wypełnieniem krajobrazu i otwartej przestrzeni miejskiej w wielu krajach świata. Jednak nieustannie jej  podstawowym  punktem odniesienia był w dalszym ciągu człowiek, jego kondycja i pozycja we współczesnym świecie, bezsilny wobec natury i  wplątany w historię i kulturę. Największą taką realizacją jest instalacja o nazwie „Nierozpoznani” znajdująca się w parku na poznańskiej Cytadeli, składająca się ze stu dwunastu odlanych z żeliwa wysokich, pozbawionych głów i rąk postaci. I choć wszystkie są do siebie podobne, to nie ma dwóch identycznych a każda z nich podąża w inną stronę.

  Magdalena Abakanowicz „dama polskiej rzeźby” zmarła w 2017 roku, ale gwiazda artystki nadal nieustannie świeci. Jej dzieła znajdują się w zbiorach muzeów i kolekcji publicznych na całym świecie, a na aukcjach osiągają niebotyczne ceny. Przyciągają także do Wrocławia i Poznania. Tymczasem jej życie osobiste cały czas pozostaje wielką zagadką.  
 
Lucyna Bajsarowicz

Powrót do Wydarzenia 2024