Wątki autobiograficzne w twórczości Sergiusza Piaseckiego

  4 stycznia 2024 roku bardzo liczne audytorium, zgromadzone w sali wykładowej   Dzierżoniowskiego Ośrodka Kultury, wysłuchało wykładu poświęconego życiu i twórczości pisarza Sergiusza Piaseckiego (1901-1964). Jego losy były niezwykle dramatyczne: trudne dzieciństwo niechcianego dziecka, doznającego wielu krzywd i poniżenia, szybkie zejście na drogę przestępstwa, więzienie, przemyt, narkotyki, szulerka, fałszowanie czeków, praca dla wywiadu, rozboje i w konsekwencji kara śmierci, zamieniona z uwagi na zasługi dla wywiadu na 15 lat więzienia. Karę odbywał między innymi w najsurowszym więzieniu II Rzeczypospolitej na Świętym Krzyżu.

  Był też żołnierzem wielu formacji; pod wpływem przeżyć z okresu rewolucji znienawidził ideologię bolszewicką. Pochodził z Białorusi i dopiero w więzieniu nauczył się języka polskiego, korzystając z Biblii i gazet, tam też rozpoczął swoją działalność literacką, opartą w większości na własnych, często ekstremalnych i tragicznych doświadczeniach – przemytnik, szpieg, egzekutor wykonujący wyroki śmierci, szuler, oszust, złodziej, żołnierz, konspirator, gruźlik – i to wszystko w jednym ludzkim życiorysie, który niewątpliwie jest  prawie gotowym scenariuszem filmu sensacyjnego. 

Podczas wykładu słuchacze zapoznali się z problematyką najważniejszych pozycji z dorobku tego pisarza:

  •   Trylogia złodziejska  - „Jabłuszko”, „Spojrzę ja w okno”, „Nikt nie da nam zbawienia”;
  •  „Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy” - powieść rozgrywająca się w środowisku przemytników;
  • „Żywot człowieka rozbrojonego” - losy zdemobilizowanego żołnierza,  bardzo wiele wątków   autobiograficznych;
  • „Upadek Wieży Babel” -  zbiór opowiadań;
  • „Dla honoru organizacji” i „Człowiek przemieniony w wilka” - kulisy działalności konspiracyjnej;
  •  „Piąty etap” i „ Bogom nocy równi” - studium psychiki i działalności  szpiega;
  • „Siedem pigułek Lucyfera” - groteska polityczna – obraz Polski w latach 1945 -1946;
  • „Zapiski oficera Armii Czerwonej” - satyra ukazująca w krzywym zwierciadle  mentalność oficera Armii Czerwonej.

 Po drugiej wojnie światowej S. Piasecki przebywa na emigracji (Włochy, Anglia), zaś jego twórczość jest całkowicie zakazana przez cenzurę w Polsce.

 Wielkim  mentorem pisarza był sam Melchior Wańkowicz, który wielokrotnie okazał mu pomoc i udzielił wsparcia.
 Na kanwie kilku jego utworów powstały filmy, serial i przedstawienie teatralne.

 Na nagrobku Sergiusza Piaseckiego z białego marmuru w Hastings widnieje symboliczny obraz konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy, jest to oczywiście nawiązanie do najbardziej znanej jego powieści.
           
 Sławomir Rodak