Kraina Uśmiechu w Filharmonii Sudeckiej

17 stycznia 2025 r. wybraliśmy się do Filharmonii Sudeckiej na „Krainę uśmiechu" Franca Lehara. Jest to szczytowe osiągnięcie wielkiego twórcy operetki wiedeńskiej z 1929 r. Jego dzieła zachwycają szeroką paletą barw muzycznych, a jego wkład w rozwój opery i operetki jest niezaprzeczalny. Utwory odznaczają się odcieniem ironii i szczególną lotnością, zmieszanymi z nutami nostalgii i wyrafinowania. Wszystkie niemal arie i duety pochodzące z tej przepięknej operetki stały się niekwestionowanymi szlagierami sceny muzycznej.

Wykonawcy :
Jerzy Kosek – dyrygent
Studenci Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina – soliści:
Róża Oracz — Lisa
Aleksander Słojewski — Sou-Chong
Minglu Gao — Mi
Sha Yufeng — Gustl
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Sudeckiej
Robert Cieśla, Aeran Kim — reżyseria
Krzysztof Trzaskowski, Rong Yan — pianiści-coach
Robert Cieśla — tłumaczenie i wybór tekstów.

  My poznaliśmy już znakomitych twórców operetki wiedeńskiej. Znane na całym świecie arie mogliśmy usłyszeć podczas sylwestrowych koncertów w Filharmonii Sudeckiej i w kinie Zbyszek.  Jeszcze nie zapomnieliśmy, że operetka to najtrudniejszy teatralny gatunek muzyczny i jednocześnie piękna „bajka dla dorosłych”. A bajka to gatunek magicznej opowieści, zwykle mający swoje korzenie w folklorze, w których biedny, odważny i zaradny bohater lub bohaterka przechodzi przez trudne przygody, by ostatecznie osiągnąć szczęście. 

  „Kraina uśmiechu” to romantyczna historia rozgrywająca się w egzotycznej scenerii. Głównym tematem tego dzieła jest miłość. Jednak w tym przypadku wielkie uczucie zmusza głównych bohaterów do podejmowania niełatwych decyzji. Liza zakochuje się w pięknym księciu Su-Czongu, wyjeżdża do Chin i poślubia swojego ukochanego. Ale ten metaforyczny, podwójny romans Europy i Chin – księcia Su-Czonga i Lizy Lichenfelds oraz księżniczki Mi i porucznika Gustawa von Pottensteina – nie kończy się happy endem. Fascynacja zamienia się w gorzką wiedzę a różnice kulturowe i społeczne okazują się nieprzekraczalne, marzenia o miłości i emancypacji – niemożliwe do zrealizowania ani w Chinach ani w Europie. Orient okazuje się początkowo pięknym snem, który zmienia się w odzierający ze złudzeń koszmar. Liza i Gutek odjeżdżają, żegnani arią Su-Czonga. „Nie płacz, mała Mi”. „Uśmiech na ustach na dobre i złe".
   Był to dla nas uniwersalny, wzruszający i nakłaniający do przemyśleń spektakl. Rozbudził naszą wyobraźnię i stworzył iluzję przeniesienia się do innej epoki. O wieczór pełen śmiechu i wzruszeń zadbali utalentowani studenci Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie a całość poprowadził znany wałbrzyskiej publiczności Jerzy Kosek. Studia ukończył w Akademii Muzycznej w Katowicach uzyskując dyplom z wyróżnieniem. Swoje umiejętności doskonalił w Berlinie pod kierunkiem Olafa Kocha oraz w Wiedniu u Karla Österreichera i Vaclava Neumanna. W 2002 uzyskał kwalifikację I stopnia w dziedzinie dyrygentury i stopień naukowy doktora sztuki. 

 Lekkie i frywolne, a zarazem szybko wpadające w ucho melodie wspaniale oddawały atmosferę Wiednia z początku XX wieku w wykonaniu duetu Lisy (Róża Oracz) i Su-Czongu (Aleksander Słojewski). Sytuacje humorystyczne bardzo pięknie przedstawili Mi (Minglu Gao) i Gustl (Sha Yufeng). 
  Wracając z koncertu słyszałam, że niektórzy rozmarzeni nucili w autobusie melodie, które nie bez przyczyny stały się wielkimi przebojami sceny operetkowej.  Bo jak można zapomnieć:

„Kto dał nam klucze do miłości bram, wśród miliona serc, kazał się odnaleźć właśnie nam? Kto pierścieniem gwiazd złączył dwoje rąk i kto porwał nas w roztańczony krąg.”

Twoim jest serce me 
I cały świat niech o tym wie
Jak nieodłączny cień
Na drodze swej odnajdziesz mnie.

   Może ta operetka nie jest z powodu braku szczęśliwego zakończenia prawdziwą bajką dla dorosłych ale moim zdaniem życie Franza Lehara było magiczne i szczęśliwe. Czy nie świadczą o tym poniższe sytuacje życiowe ?
1. Na bal w Wiedniu 27 stycznia 1902 roku Lehár skomponował walc Gold und Silber (Złoto i srebro). Kierując się reakcjami publiczności i recenzjami krytyków sprzedał go za 50 guldenów. Nabywca praw do utworu, za pośrednictwem firmy wydawniczej „Bosworth and Co” wprowadził go na rynek amerykański, a następnie na europejski, odnosząc oszałamiający sukces. Złoto i srebro okazało się pierwszym wielkim walcem koncertowym XX wieku, choć Leharowi nie przyniosło wielkiego dochodu.
2. W 1905 r. ogromny sukces i sławę przyniosła Lehárowi operetka Wesoła wdówka, której premiera odbyła się w Wiedniu. Dzięki niej kompozytor zyskał sławę a także środki niezbędne na poświęcenie się w pełni tworzeniu muzyki.
3. W ciągu kolejnych trzech dekad powstało blisko trzydzieści nowych dzieł, które rozsławiły Lehára na całym świecie i uczyniły prawdziwie bogatym.
4. 30 kwietnia 1930 r. w dniu urodzin artysty we wszystkich radiostacjach niemieckich grano przez godzinę tylko utwory Lehára. O jego popularności w tym czasie świadczy fakt, że w Boże Narodzenie 1929 roku 500 teatrów wystawiało jego operetki, w tym 200 grało Krainę uśmiechu. 

Alicja Mikulska

Bibliografia
Bernard Grun: Dzieje operetki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1974. 

Powrót do Wydarzenia 2025