Dzień Szczęśliwej Tory poza Izraelem 

"Inny Dzierżoniów, już nie ci ludzie. Na przekór plagom i złu wszelkiemu. Przybytek Pana, po wielkim trudzie. Ocalał, znowu służy dobremu." (autor : Zdzisław Maciejewski).

  Synagoga w Dzierżoniowie zbudowana w 1875 roku przez długi czas nie miała nazwy. Pan Rafael Blau wspomina, że długo zastanawiał się jaka nazwa byłaby najwłaściwsza. Wreszcie uznał że pojawi się nad drzwiami napis Bet Kneset co oznacza miejsce i Rutika to zdrobnienie od imienia Ruth. Jednym powodem jest fakt, że Ruth w starym testamencie była babką największego króla żydowskiego Dawida. Drugi powód jest bardziej sentymentalny ale ważny. Ruth to imię przyrodniej siostry Rafaela, której nigdy nie poznał ponieważ rok 1942 rozdzielił ich na zawsze. Odwiedziliśmy synagogę całą grupą z Towarzystwem Oświatowym Ziemi Dzierżoniowskiej w dniu 25 października.

  Synagoga od roku 1875 do czasów obecnych przeszła bardzo różne losy: od tragicznych kiedy to władze hitlerowskie w roku 1937 zabroniły jej użytkowania, poprzez pożar który strawił znaczną część synagogi, zdewastowanej w nocy z 19 na 20 października 2001 podczas trwania Dni Kultury Żydowskiej. W roku 2004 synagogą zainteresowała się Fundacja Beitenu Chaj założona przez Rafaela Blau, rodowitego dzierżoniowskiego Żyda mieszkającego obecnie w Izraelu. Część prac zabezpieczających została wykonana jeszcze przed zakupem synagogi w roku 2007. Dnia 5 grudnia 2007 synagoga stała się własnością fundacji i zorganizowano pierwsze po kilkunastu latach spotkanie inaugurujące święto Chanuki. 

  W roku 2013 po wykonaniu kolejnych prac renowacyjnych, które nadały budynkowi świeży wygląd odbyły się uroczystości 19 kwietnia 2013 z udziałem konsula generalnego USA i attache kulturalnego USA z Kijowa, upamiętniające powstanie w Getcie Warszawskim. Obecnie Synagogą opiekuje się Pan Maciej Kmiecik, który zaprosił nas na spotkanie i ciekawie opowiedział nie tylko o historii synagogi ale również o tym jakie Święto przypada w październiku 2024, na czym polega uczczenie tego święta i jak je obchodzą wyznawcy judaizmu.

  Październikowe święto to Sukot na jego zakończenie Żydzi obchodzą dwa równie ważne święta: Szmini Aceret ("Ósmy Dzień Zgromadzenia") i Simchat Tora ("Radość Tory"). W Izraelu łączy się je w jedno święto, które przypada w dzień po zakończeniu Sukot. Święto Sukot to czas mieszkania w szałasach, czyli porzucenia wygód cywilizacji. Rozpoczyna się 13 października po zachodzie słońca. Święto Szałasów obchodzi się przez siedem dni od 15 do 21 dnia miesiąca tiszri na pamiątkę wyjścia Żydów z Egiptu i ich czterdziestoletniej wędrówki przez pustynię. Szałas powinien być zbudowany z naturalnych materiałów a dach szałasu czyli "suki" plecie się z liściastych gałęzi tak, aby do środka przenikało światło słońca, a w nocy widać było gwiazdy. Wnętrze zdobi się bogato wieńcami z kwiatów, traw zbóż i gałązek, oraz owocami. W szałasie spędza się siedem dni na noce wraca się do domu ale należy zjeść tam przynajmniej jeden posiłek.

  Święto Sukot cechują również specjalne obrzędy. Przy odmawianiu psalmów od 113 do 118 chwali się Boga i potrząsa bukietami arba minim czyli czterema gatunkami. Lulaw to bukiet złożony z liści palmowych, gałązki wierzby i mirtu. W drugiej dłoni trzyma się etrog, owoc podobny do cytryny hodowany specjalnie na tę okazję. Według tradycji każda roślina symbolizuje inny typ Żydów. Palma jest symbolem studiujących lecz nie wypełniających Tory, wierzba tych którzy utracili wiarę, mirt mniej uczonych lecz przestrzegających Tory. Etrog aromatyczny soczysty owoc jest symbolem ludzkiej doskonałości, ideału bogobojnego żyda. W trakcie ceremonii macha się energicznie na wszystkie strony świata a także w górę i w dół co daje przekonanie o wszechobecności Boga. Pod koniec uroczystości bije się lulawem o podłogę, to młócenie liści ma być prośbą o deszcz, zapowiedzią urodzaju i symbolem oczyszczenia się z grzechów. 

  Święto Simchat Tora natomiast w synagogach kończy cykl czytania Tory Księgą Powtórzonego Prawa, która opisuje schyłek życia Mojżesza i jego błogosławieństwo nad narodem Izraela wypowiedziane na górze Nebo. Jednocześnie rozpoczyna się nowy cykl czytania Tory, którego początek to opis stworzenia świata z Księgi Rodzaju. Mieliśmy w tym aktywny udział. Pan Maciej umożliwił naszej koleżance i koledze odczytanie wersetów biblii. Na zakończenie ciekawego wykładu Pan Maciej otworzył ozdobne drzwi i po założeniu jarmułki z szacunku dla Tory wyłożył Torę na stół abyśmy mogli ją zobaczyć. Tora to pięcioksiąg, najważniejszy tekst objawiony judaizmu. Głównym tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem a narodem Izraela zawarty za pośrednictwem Mojżesza podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. 

Wykład był bardzo ciekawy, nastrój pełen szacunku dla osób, które tak pieczołowicie dbają o swoją religię i obiekty, w których mogą w zadumie a często bardzo radośnie ją wyznawać. Bardzo dziękujemy. 

Irena Kowal

Powrót do Wydarzenia 2024