Goci na ziemiach polskich

24 listopada br. zmierzyliśmy się z ciekawym i wyczekiwanym tematem pt. „Goci na ziemiach polskich”, który przedstawił nam pan Romuald Wojciechowski. Na podstawie badań archeologicznych wiadomo już, że Goci byli na terenach dzisiejszej Polski dużo wcześniej niż Słowianie. Przybyli w I w.n.e. ze Skandynawii i osiedlili się na Wyżynie Elbląskiej tworząc kulturę wielbarską. Była to społeczność o wysokim poziomie cywilizacji i doskonale zorganizowana. Goci wspólnie z kulturą przeworską wywarli ogromny wpływ na rozwój ówczesnych terytoriów i dzieje późniejszej Europy. Przede wszystkim  stworzyli największy poza granicami Cesarstwa Rzymskiego okręg metalurgiczny, czego dowodzą pozostałości licznych dymarek świętokrzyskich. Rozwinęli rzemiosło. Wyrabiali z żelaza broń, narzędzia, i przeróżne ozdoby. Budowali domy, które technologicznie przewyższały późniejsze lepianki Słowian. Pośredniczyli też w handlu na słynnym Bursztynowym Szlaku. 

W okresie od I do III wieku przemieścili się wzdłuż Wisły i Bugu w kierunku południowym, osiedlając się w różnych miejscach. Drogę przebytą przez Gotów znaczą kamienne kręgi i kurhany. Bowiem skandynawscy osadnicy darzyli swoich zmarłych wielkim kultem. W kulturze wielbarskiej stosowany był  birytualny obrządek pogrzebowy czyli ciałopalny i szkieletowy. Niezależnie od rodzaju pochówku groby były bogato wyposażone. Znaleziono w nich przedmioty z metali szlachetnych, szkła, bursztynu i gliny. Wszystkie zachwycają artyzmem i kunsztem wykonania. Jest to głównie biżuteria, elementy strojów i inne przedmioty codziennego użytku.
Ciekawostką jest,  że wszystkie znalezione artefakty pochodzą z grobów kobiecych co może sugerować, że pochówki męskie nie istniały. Trudne do wyjaśnienia są  też inne zachowania rytualne Gotów, przede wszystkim pochówki cząstkowe, rozczłonkowywanie i wielokrotne inhumacje ciał czy dziwne i nietypowe groby zwierząt.

Przybysze z północy przemieszczając się w kierunku krajów czarnomorskich dotarli do wioski Masłomęcz w Kotlinie Hrubieszowskiej. W latach 70-tych i 80-tych  XX wieku odkryto tam liczne obiekty i zabytki archeologiczne o charakterze osadowym typowe dla gockiej kultury. To odkrycie stało się podstawą i inspiracją do utworzenia w tym miejscu skansenu, w którym można poznać „żywych” Gotów, zgłębić wiedzę na ich temat i jednocześnie wypocząć, czyli połączyć przyjemne z pożytecznym.

L.Bajsarowicz

Powrót do Wydarzenia 2022