Wykład dotyczył architektury zwierząt w ujęciu posthumanistycznym.

  Historia człowieka przynajmniej do lat 60. XX wieku była bardzo antopocentryczna. O stworzeniach innych niż ludzie rozmawiano w kontekście nauki i biologii. Opozycja człowiek/zwierzę, nauka/kultura była bardzo widoczna, także w architekturze. Budownictwo dla zwierząt (stajnie, zoo, menażerie, gołębniki) było w praktyce budownictwem dla ludzi, którzy te zwierzęta wykorzystywali.
   Zmiany przyszły w latach 90. XX wieku, gdy na fali nurtów ekologicznych i filozofii posthumanizmu badacze doszli do wniosku, że człowiek nie jest najważniejszą istotą na świecie i nie ma prawa tego świata całkowicie sobie podporządkowywać. Filozofowie posthumanizmu oraz nowego kierunku, animal studies (pol. studia nad zwierzętami) przełożyli zagadnienie to również na architekturę. Zaczęli więc propagować budownictwo dla wszystkich zwierząt – nie tylko dla ludzi.
  Twórcami mającymi największy wpływ na rozwijanie się architektury zwierzęcej są Joyce Hwang, założycielka transgatunkowej pracowni projektowej Ants of the praire oraz Edward M. Dodington – twórca organizacji The Expanded Environment. Architekci uważają, że zwierzęta mają prawo nie tylko być uczestnikami życia w mieście, ale jego współtwórcami. Ponadto należy projektować budynki od razu z myślą o wielu gatunkach, które dzięki temu zasiedlą również miasta „tradycyjnie” przeznaczone dla ludzi. Ned Doddington proponuje zatem zakładanie synantropijnych habitatów, czyli ułatwianie zasiedlania gatunkom synantropijnym. Przykładem takich realizacji są w Polsce: „Wieża dla jerza” w Białołęce (menthol architects), „Lampy w ciąży” w Poznaniu (Ultra Architects) oraz liczne domki dla jeży i owadów będące często oddolną inicjatywą mieszkańców. Za granicą powstały: wieża lęgowa dla jaskółczaka modrego w Griggsville w USA, Most Vlotwatering w Monster w Holandii (Next Architects), rozbudowa szkoły podstawowej w Mellor (Sarah Wigglesworth Architects) czy MAOer hutong project – domki dla kotów w Pekinie (Okamoto Deguchi).
  Odpowiedzią na architekturę dla zwierząt w kontekście architektury krajobrazu są soft systems. Ten pomysł zakłada delikatne ingerencję w przyrodę mające charakter jedynie porządkowy i pozostawienie jej, aby sama się rozwijała. Chodzi przede wszystkim o docenienie wartości nieużytków wpisujących się w tzw. czwartą przyrodę. Są to miejsca nie tylko gwarantujące bioróżnorodność w mieście, ale także ochładzające zdominowane betonem okolice. Doskonale nadają się do tego tereny postindustrialne.
  W Niemczech w Zagłębiu Ruhry powstają Industriewald – lasy, które porastają nieczynne kopalnie i huty (m.in. Zeche Zollverein w Essen) będące jednocześnie miejscami rekreacji. Polski przykład takiej realizacji to sztuczny zbiornik na Zakrzówku w Krakowie. Inną realizacją niemiecką jest przekształcenie terenów pokolejowych w Park Natury Schöneberger Südgelände w Berlinie.
  Soft systems to również przejścia nadziemne i podziemne dla zwierząt będące odpowiedzią na fragmentaryzację ich habitatów poprzez np. budowy dróg. To również ponowne „unaturalnianie” koryt rzek, które wówczas stanowią nie tylko miejsce bytowania zwierząt, ale także dodatkowe zabezpieczenie przed powodziami (m.in. projekt San Diego River Improvement).
  Wykład zakończyła prezentacja projektów postzwierzęcych, tj. sztuki posthumanistycznej, której celem jest próba zwrócenia uwagi na to jak widzą, czują i funkcjonują zwierzęta. Przykładem takich realizacji jest Theriomorphous Cyborg (Simone Ferracina) – rodzaj wirtualnej rzeczywistości, w której możemy doświadczyć m.in. tego jak widzą ptaki. Animal Superpowers Kenichi Okady i Chrisa Woebkena to projekt dla dzieci umożliwiający sprawdzenie jak widzi mrówka, ptak oraz żyrafa. Pomysły te wpisują się w działania popularyzatorskie pokazujące małym i dużym jak to jest być zwierzęciem, a w konsekwencji – nauczyć nas, abyśmy traktowali je na równi z samym sobą i żyć tak, aby wszystkim nam żyło się we wspólnym świecie lepiej.

Patrycja Mazurek

Źródła fotografii:

http://www.animalarchitecture.org/wp-content/uploads/2011/06/animal-superpowers_1.jpg

https://images.squarespace-cdn.com/content/v1/5006edb7c4aabfac58363d93/1542671560032-VZDVNSM83MDR7LN4JZWW/Schoneberger-Sudgelande-4.jpg?format=2500w

https://static.dezeen.com/uploads/2015/10/Batbridge_NEXT-Architects_Vlotwatering_Monster_dezeen_936_11.jpg

https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/wf/21829517-sikorki-zamieszkaly-wewnatrz-latarni-ulicznej-zaprojektowanej.jpeg

https://i0.wp.com/www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/files/2014/10/MAOer-HUTONG_odd_beijing-designweek2014-1.jpg?w=818&ssl=1

https://www.swarch.co.uk/wp-content/uploads/2017/02/Sarah-Wigglesworth-Architects_Mellor_HabWallFin_3600-1170x781.jpg

Powrót do Wydarzenia 2022