Wykład „Architektura, która nigdy nie powstała” poświęcony był wybranym projektom oraz wizjom architektonicznym, które nie doczekały się realizacji.

 Prezentację rozpoczęła refleksja na temat powodów zaniechania realizacji niektórych pomysłów oraz ich źródeł.
Przegląd projektów zapoczątkowały wizje miast idealnych. Epokę średniowiecza reprezentowały plan klasztoru idealnego Sankt Gallen (mnisi byli w średniowieczu uważani za społeczeństwo doskonałe) oraz zrealizowana jedynie częściowo katedra w Beauvais (katedra uważana była wówczas za budowlę idealną). W renesansie pojawiły się koncepcje miast ujętych całościowo zgodnie z wyznacznikami epoki: Sforzindy (zaprojektowanej przez Filaretego dla Franciszka I Sforzy), Miasta Piętrowego Leonarda da Vinci (będącego odpowiedzią na epidemię dżumy, która nawiedziła Mediolan w XV wieku) oraz Christianopolis. Była to szczególna realizacja w duchu protestanckim, gdzie liczyło się przede wszystkim stworzenie egalitarnego społeczeństwa opartego na wspólnej pracy i poszanowaniu sąsiada.
  Oświecenie przyniosło wiele projektów będących odpowiedzią na wyzwania epoki. Jednym z nich była chęć uhonorowania najważniejszych jej mężów. Stąd pojawiła się propozycja w duchu architektury rewolucyjnej – Mauzoleum (cenotaf) Newtona autorstwa Louisa-Etienne Boullee, która już na etapie projektowania była niemożliwa do realizacji. Inny projekt tego autora to wzorowana na wyobrażeniu Akademii Platońskiej pędzla Rafaela Biblioteka Narodowa Francji. Nie doczekała się wybudowania z tych samych powodów, a miała być odpowiedzią na rozszerzającą się w bardzo szybkim tempie kolekcję woluminów. Innym przykładem chęci uczczenia ważnej osoby był Słoń Triumfalny, który miał powstać dla Ludwika XV. Kształt zwierzęcia był jednak zbyt dziwny dla ówczesnych odbiorców. Epoka ta to również chęć rozwiązania problemów takich jak niewydolna służba więzienna. Stąd pojawił się Panoptykon Jeremy’ego Benthama – więzienie, które swoją formą miało ograniczyć liczbę osób zatrudnionych do jego obsługi. Pomysł jednak nie został przyjęty przez władze.
  XIX wiek i rewolucja przemysłowa pogłębiła jedynie problemy, które rozpoczęły się w Oświeceniu. Londyn borykał się z przeludnieniem, a robotnicy fabryczni żyli w urągających warunkach. Prowadziło to do szerzenia się epidemii, a w konsekwencji śmierci tysiąca ludzi. To rodziło zaś problem z pochówkiem na przepełnionych cmentarzach. Remedium na to miał być Cmentarz Piramidowy dla Londynu Thomasa Willsona o wysokości 94 pięter i powierzchni 7,3 hektara. Był to jednak pomysł zbyt śmiały jak na dziewiętnastowieczną Anglię.
  Nowe państwa takie jak Grecja potrzebowały nowej infrastruktury pałacowej, a USA – kulturalnej. Karl Firedrich Schinkel zaproponował wybudowanie pałacu dla nowego króla Grecji na szczycie Akropolu Ateńskiego wśród słynnych świątyń. Było to zbyt odważne posunięcie nawet jak na dzisiejsze czasy. Frank Waldo Smith natomiast chciał wybudować w Waszyngtonie ogromny kompleks ośmiu muzeów poświęconych sztuce starożytnej na wzór dzisiejszego Muzeum Wiktorii i Alberta. Pomysł był zbyt kosztowny jak na finanse ówczesnych Stanów Zjednoczonych.
  XX wiek przyniósł nowe prądy w architekturze oraz gwałtowny rozrost miast. Stąd chętnie budowano wieżowce, które pozwalały na mkasymalne wykorzystywanie nawet małych działek. Swoje propozycje takowych przedstawili Antonio Gaudi dla Nowego Jorku, Max Berg dla Wrocławia, Adolf Loos dla Chicago, Mies van der Rohe dla Berlina, El Lissitzky dla Moskwy. Projekty te były zbyt innowacyjne, zbyt dziwaczne albo zwyczajnie – zbyt drogie.
  Wykład zakończyła prezentacja propozycji rozwiązujących problemy II połowy XX wieku: odbudowy kraju po II wojnie światowej (Linearny System Ciągły Zofii i Oskara Hansenów dla Polski), rozładowania korków w miastach i braku miejsca na nowe mieszkania (Plan dla Tokio Kenzo Tangego oraz Napowietrzne Klastry Araty Isozakiego w duchu architektury metabolizmu), widma nadciągającego kolejnego konfliktu zbrojnego (Kroczące Miasto Rona Herrona) oraz kryzysu klimatycznego (kopuła geodezyjna nad Manhattanem Buckminstera Fullera oraz Azjatyckie Kopce w Shenzen Vincenta Callebauta).


Źródła ilustracji:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Plan_klasztoru_w_Sankt_Gallen#/media/Plik:Sankt_Galler_Klosterplan_(ca_800).jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/Projekt_idealnego_miasta_3.jpg

https://pl.wikipedia.org/wiki/%C3%89tienne-Louis_Boull%C3%A9e#/media/Plik:Boull%C3%A9e_-_C%C3%A9notaphe_%C3%A0_Newton_-_%C3%A9l%C3%A9vation.jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/32/Schinkel_%E2%80%93_Acropolis_Palace_%E2%80%93_Ansichten_von_Westen_und_S%C3%BCden.jpg

https://www.wroclaw.pl/files/czas%20wolny/berg/berg1.jpg

https://archigramwalkingcity.weebly.com/uploads/2/4/0/7/24075766/9804659.jpg?839

Powrót do Wydarzenia 2021