Historii Lajkonika

Spotkanie sympatyków i członków TOZD dnia 29 września 2021 roku było poświęcone „Historii Lajkonika” – jednego z wielu symboli Krakowa.
Wiele atrakcji w mieście królewskim  jest dostępnych codziennie, ale Lajkonika zwanego także Tatarzynem lub Konikiem Zwierzynieckim można podziwiać tylko jeden dzień w roku. Pojawia się na ulicach Krakowa w pierwszy czwartek po święcie Bożego Ciała. Najstarsze wzmianki o jego harcach pochodzą z XVIII w.,  a na początku XXIX wieku w czasopiśmie „Pszczółka Krakowska” opublikowano legendę, która wyjaśnia genezę tradycji. Nie wszyscy dają jej wiarę i naukowcy wysnuwają różne teorie. Faktem jest, że pochód Lajkonika mogą podziwiać kolejne pokolenia. Pomimo ogromnych przemian politycznych, społecznych i cywilizacyjnych niemal każdego roku w tym samym terminie, tą samą trasę, bez względu na pogodę, przemierza (z przerwą w latach 1940-1947) egzotycznie odziany jeździec na drewnianym koniku w asyście trzydziestu włóczków, chorągwi i ośmioosobowej kapeli  Mlaskoty. [Niemal od 100 lat zespół muzyków prowadzi rodzina Mazurów, ale tradycyjna nazwa, w uznaniu zasług poprzedników, pozostała.]
Przez pierwszą połowę XIX stulecia obchód finansowo wspierały siostry norbertanki. W drugiej połowie tego wieku finansowania uroczystości podjął się magistrat, a samą organizacją zajmowali się Micińscy – rodzina ogrodników z Półwsia Zwierzynieckiego, potomkowie dawnych włóczków. Po Micińskich odpowiedzialność za obrzęd wzięły na siebie krakowskie rodziny Mazurów, Marcinkowskich i Glonków, których kolejne pokolenia wcielają się w postacie z orszaku. Od 1947 roku wspomaga ich w tej misji Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, w którego gestii pozostają sprawy organizacyjne m.in. przygotowanie barwnych strojów dla orszaku.
Zbigniew Glonek w bieżącym roku brał udział w orszaku po raz 51 a jako Lajkonik, w stroju zaprojektowanym przez Stanisława Wyspiańskiego na początku XX wieku, po raz 31.
W roku 2020, z powodu epidemii impreza odbyła się on-line.
W bieżącym roku, powołując się na precedens z 1813 roku, orszak Lajkonika pokonał trasę swojego pochodu Wisłą. Z wiślanych bulwarów można było podziwiać korowód galarów i innych flisackich jednostek przy dźwiękach krakowskich melodii wygrywanych przez kapelę Mlaskoty.

Zainteresowani historią i współczesnością Lajkonika mogą znaleźć wiadomości, między innymi, w publikacjach:

- Jan Bujak, Bogdana Pilichowska, Lajkonik w oczach badaczy, 1980, PSL, r. 34, nr 1.,

- Łukasz Olszewski, Lajkonik. Legenda i tradycja, wyd. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 2009.

oraz na stronach Internetowych:

https://muzeumkrakowa.pl/pochod-lajkonika-1

https://www.krakow.pl/aktualnosci/249949,33,komunikat,pochod_lajkonika_powraca_w_wyjatkowej_formie.html?_ga=2.44227812.1115359552.1623058921-1697530523.1610778950

Danuta Szeliga

Powrót do Wydarzenia 2021