Józef Czapski – niezwykły Polak

Józef Czapski - malarz, krytyk, pisarz, autor dzienników, oficer wojska polskiego, świadek historii  i współzałożyciel paryskiej „Kultury”. Urodził się w 1896 roku w arystokratycznej rodzinie jako syn Jerzego Hutten-Czapskiego i Józefiny Leopoldyny Thun-Hohenstein. Życie J.Czapskiego ukształtowane zostało przez środowisko rodzinne, doświadczenia młodości, przynależność do wspólnoty religijnej braci A. E. Marylskich oraz twórczość m.in. Stanisława Brzozowskiego i Lwa Tołstoja. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej i otrzymał Order Virtuti Militari. Początkowo studiował w warszawskiej  a następnie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Józefa Pankiewicza i Wojciecha Weissa. W połowie lat dwudziestych artysta wraz z przyjaciółmi wyjechał do Paryża, gdzie rozpoczął studia muzealne  malarstwa dawnego, przede wszystkim impresjonistów i postimpresjonistów. Po powrocie do Polski w 1931 roku związał się z Warszawą, gdzie brał czynny udział w życiu artystycznym. Współpracował wówczas z „Głosem plastyków” oraz z „Wiadomościami literackimi”. Na samym początku II wojny światowej został zmobilizowany i wkrótce trafił do niewoli sowieckiej. Był jednym z nielicznych oficerów, którym udało się przeżyć. Po uwolnieniu wstąpił do armii Andersa. W tym czasie podjął się poszukiwania zaginionych oficerów polskich – ofiar zbrodni katyńskiej. Przeżycia z pobytu w obozach opisał w książkach „Wspomnienia starobielskie” i „Na nieludzkiej ziemi”. Po  wojnie osiadł we Francji. Zajmował się równolegle pisarstwem i malarstwem. Tworzył sztukę ale także ją komentował. Pisał eseje o sztuce, o literaturze i podróżach. Oprócz tego prowadził dzienniki. Malował wnętrza, pejzaże, martwe natury, portrety i postaci ludzkie obrazujące szarą egzystencję. Pewnie dlatego nazywany był malarzem codzienności.
Do Polski nie wrócił. Do końca życia mieszkał w domu Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte. Zmarł w 1993 roku. Sylwetkę niezwykłego Polaka - Józefa Czapskiego  przedstawiła w dniu 9.09.2021 roku pani Krystyna Czekaj.

L.Bajsarowicz

Powrót do Wydarzenia 2021